Co warto wiedzieć o stosowaniu i wymianie płynu hamulcowego
Jaką funkcję pełni płyn hamulcowy w pojeździe?
Płyn hamulcowy to medium hydrauliczne, które przenosi siłę z pedału hamulca na zaciski lub cylindry kół. Musi wytrzymywać wysokie temperatury i ciśnienia bez wrzenia lub gęstnienia.
Co oznacza DOT i jakie są typy płynów hamulcowych?
Kluczowym pojęciem w kontekście płynów hamulcowych jest specyfikacja DOT. Ten standard, ustalony przez Departament Transportu USA, określa minimalne wymagania dotyczące temperatury wrzenia (suchej i mokrej), lepkości i składu chemicznego.
Najczęściej spotykane typy płynów hamulcowych to:
DOT 3 / DOT 4: Na bazie glikolu; starszy standard, powszechnie stosowany w samochodach osobowych i klasycznych
DOT 4 LV: Na bazie glikolu, niska lepkość; odpowiedni dla systemów ABS i ESP
DOT 5.1: Na bazie glikolu, o wysokiej stabilności termicznej
DOT 5: Na bazie silikonu; niekompatybilny z płynami glikolowymi
ISO 4925 Klasa 6: Dla pojazdów z elektronicznymi systemami hamulcowymi, np. Eurol Brake Fluid DOT 4 LV
Ważne: płyny na bazie silikonu i glikolu nie są ze sobą kompatybilne. Po ich zmieszaniu konieczna jest wymiana całego układu hamulcowego.
Kluczowe właściwości płynu hamulcowego
Dobry płyn hamulcowy powinien spełniać następujące kryteria:
Wysoka temperatura wrzenia: zapobiega blokadzie parowej, która powoduje miękki lub nieskuteczny pedał hamulca
Niska temperatura zamarzania: zapobiega zamarzaniu w niskich temperaturach
Kompatybilność z uszczelnieniami: zapobiega wyciekom i uszkodzeniom elementów gumowych
Higroskopijność: pochłania wilgoć, co z czasem obniża wydajność
Dlaczego temperatura wrzenia jest tak ważna?
Płyn hamulcowy ma dwa punkty wrzenia:
Suchy punkt wrzenia: temperatura, w której świeży płyn zaczyna wrzeć
Mokry punkt wrzenia: temperatura, w której wrze płyn po wchłonięciu ok. 3,7% wilgoci
Ponieważ płyn hamulcowy pochłania wilgoć z powietrza, jego temperatura wrzenia znacznie spada z czasem. To zwiększa ryzyko blokady parowej i awarii układu hamulcowego.
Płyn hamulcowy
Suchy punkt wrzenia
Mokry punkt wrzenia (po ok. 2 latach)
DOT 3
± 230 °C
± 140 °C
DOT 4
± 260 °C
± 155 °C
DOT 4 LV
± 265 °C
± 170 °C
DOT 5.1
± 260 °C
± 180 °C
Niska temperatura wrzenia może prowadzić do blokady parowej, spadku skuteczności hamowania, zwiększonego zużycia układu hydraulicznego oraz usterek ABS/ESP.
DOT 4 LV oferuje dodatkowe bezpieczeństwo dzięki:
Niższej lepkości przy 40 °C (szybsza reakcja ABS/ESP)
Wyższemu mokremu punktowi wrzenia (większa niezawodność pod obciążeniem)
W pojazdach mocno obciążonych, z naczepą lub poruszających się w terenie górskim temperatura hamulców szybko rośnie. Świeży płyn hamulcowy o wysokim mokrym punkcie wrzenia jest w takich przypadkach niezbędny.
Kiedy należy wymienić płyn hamulcowy?
Terminowa wymiana jest kluczowa. Ze względu na higroskopijność płyn hamulcowy wchłania wilgoć, co obniża temperaturę wrzenia i zwiększa ryzyko blokady parowej. Starzenie się zachodzi nawet w szczelnych układach.
Praktyczne wskazówki:
Zawsze stosuj się do zaleceń producenta pojazdu (OEM)
Przy intensywnym użytkowaniu (góry, sporty motorowe, ciężkie maszyny): wymieniaj częściej
W przypadku wątpliwości co do jakości płynu: użyj testera temperatury wrzenia
Jak wybrać odpowiedni płyn hamulcowy?
Wybierz płyn hamulcowy w oparciu o:
Specyfikację OEM: to kryterium nadrzędne. Jeśli producent zaleca DOT 3 lub DOT 4, można użyć DOT 4 LV ze względu na szersze właściwości. Odwrotnie nie – DOT 3 lub DOT 4 nie nadają się do systemów wymagających DOT 4 LV.
Temperaturę i warunki pracy: np. teren górski, duże obciążenia, przemysł
Wymagania systemowe: nowoczesne pojazdy z ABS, ESP lub torque vectoring wymagają płynów o niskiej lepkości. Eurol Brake Fluid DOT 4 LV spełnia ISO 4925 Klasa 6.
Jaki płyn hamulcowy do pojazdów elektrycznych?
Niektóre pojazdy elektryczne stawiają mniejsze wymagania płynowi hamulcowemu, ponieważ głównie wykorzystują hamowanie rekuperacyjne przez silnik elektryczny. Układ hydrauliczny jest wtedy mniej obciążony. W takich przypadkach często wystarcza DOT 3. Eurol DOT 4 LV również jest odpowiedni.
Jaki płyn hamulcowy do rajdów i wyścigów?
Do wysokowydajnych układów hamulcowych w rajdach i wyścigach zalecamy specjalistyczny płyn hamulcowy: Eurol Specialty Racing Brake Fluid. Używany w WTCR, rajdach i EuroNascar.
Cechy szczególne:
Bardzo wysoka stabilność termiczna
Wyjątkowa ochrona przed zużyciem
Odpowiedni do systemów torque vectoring
Torque vectoring rozdziela siłę hamowania lub napędową na każde koło, co wymaga szybkiej reakcji układu hydraulicznego. Odpowiednia lepkość płynu hamulcowego – zgodność z ISO 4925 Klasa 6 – ma tu kluczowe znaczenie.
